Pedagogizacja

Rozwój sprawności motorycznej w tym motoryki małej uzależniony jest od systematycznie podejmowanych przez dziecko różnorodnych form aktywności. Poprzez działanie dziecko zdobywa umiejętności, wiedzę, kształtuje odporność emocjonalną i rozwija postawy społeczne. Ruch jest kluczem do prawidłowego rozwoju, a na przekór tej prawdzie dziecko wykonuje w domu coraz mniej codziennych czynności, które ćwiczą jego sprawność manualną i coraz rzadziej spędza czas na zabawach na świeżym powietrzu. Proste czynności polegające na dotykaniu, chwytaniu, podnoszeniu, rzucaniu, przekładaniu, nakładaniu, wkładaniu są fantastycznym treningiem umiejętności manualnych. Pomoc rodzicom w domowych czynnościach jak chociażby pranie, mycie, wycieranie, układanie, zamiatanie, jest coraz mniej organizowane w domach, odchodzą w zapomnienie głównie z tego powodu, gdyż prace domowe rodziców uległy zmianom. Pierze pralka , zmywa zmywarka, sprząta odkurzacz czy inne urządzenie. Codzienna dawka zabaw na świeżym powietrzu z rówieśnikami czy z rodzeństwem podczas których dziecko biega, skacze, wspina się, turla, mocuje, łamie patyki, zbiera kamyki, lepi z mokrego piasku kulki, rzuca do celu, pstryka w kapsle czy inne podwórkowe „skarby”, także nie jest głównym sposobem na spędzanie czasu poza przedszkolem czy szkołą. Coraz mniej dzieci spotyka się na placach zabaw, przed domami, czy w parku. Dzieci są przyklejone do ekranów telewizora, komputera, laptopa czy smartfona. Nic też dziwnego, że obserwuje się zjawisko uzależnienia od migoczących obrazów na których uwaga skupia się najszybciej i najdłużej oraz złej kondycji fizycznej. To nie jest dobra sytuacja. Oczywiście odpowiadamy za to my dorośli ułatwiając dziecku dostęp do owych nośników. Oglądanie filmów, bajek, gry komputerowe odciągają dziecko od zabaw klockami, puzzlami czy innymi zabawkami tematycznymi. Doświadczanie, zwłaszcza to polisensoryczne, czyli to wszystkimi zmysłami, jest podstawą rozwoju wielu jego umiejętności, które w tym wieku zdobywać powinno. Wiele czynności za dzieci wykonują sami rodzice, uważając , że będzie szybciej, sprawniej i lepiej. A nie tędy przecież droga. Dziecko potrzebuje ruchliwego dzieciństwa. Uczy się przecież przez działanie i w efekcie zapamiętuje wrażenia związane z tym co zobaczy, usłyszy, poczuje, czego posmakuje, dotknie i co zrobi. Sytuacje, zabawy rozwijające sprawność ruchową i manualną powinny pojawiać się w domu i w przedszkolu każdego dnia. Systematyczny trening paluszków powiązany z ruchem całego ciała to sprawdzony sposób na dobre przygotowanie dziecka do podjęcia nauki w szkole. Najczęściej dzieje się tak, że dzieci muszą zmierzyć się z przyrządem do pisania, zanim ich ręka jest na to gotowa. Dlaczego więc nie dostarczyć tym małym paluszkom treningu poprzez zabawę? Możemy zacząć przygotowywać dzieci do pisania na długo przed tym, zanim zaczną nabywać elementarną umiejętność pisania.

Najlepszym treningiem jest dla nich gimnastykowanie paluszków, które odbywa się również podczas zabaw swobodnych i manipulowania przedmiotami. Publikacja Galiny Dolyi i Judy Holder „Gimnastyka Paluszkowa” jest doskonałym źródłem pomysłów na tworzenie „kącika zabaw paluszkowych” w przedszkolu i w domu. Kącik czy treningownia, to miejsce w którym mieszkają różne przedmioty i zabawki sensomotoryczne, dostępne dla dzieci. Miejscem tym może być  półka, pudełko, kuweta, woreczek czy kuferek. Najważniejsze, żeby dzieci chciały manipulować zawartymi tam przedmiotami. Codzienne manipulowanie odpowiednimi przedmiotami to bardzo dobry trening dla ręki, dłoni i palców. Zabawa przedmiotami rozwija koordynację wzrokowo-ruchową, stymuluje rozwój motoryki, gdyż wymaga kontrolowanego używania mięśni rąk i palców. W kąciku zabaw paluszkowych czyli „małej treningowni” warto zgromadzić różne zabawki, które poprawiają kondycje palców, dłoni i rąk. Wszystkie zabawki w kąciku to niedrogie, dostępne przedmioty często wykorzystywane:

• Bączek - jedno z najlepszych narzędzi do ćwiczenia chwytu pęsetkowego, który później będzie wykorzystany do prawidłowego trzymania i kontroli ołówka, kredki czy długopisu. Podobną wartość będą miały klamerki, szczypce, pęsetki,

• Gumowe zwierzątka, które pod wpływem ucisku rozwijają swoje języczki lub przesuwają się do przodu - wzmacniamy chwyt szczypcowy

• Piankowe walce - sprężyste pianki, gąbki - używamy kciuka i palca wskazującego, potem możemy pstrykać kciukiem i palcem serdecznym, środkowym czy małym. Zabawa wzmacnia mięśni palców, przygotowuje do rysowania i pisania

• Gniotki wypełnione mąką ziemniaczaną - doskonałe ćwiczenie wytrzymałości palców, dłoni i nadgarstka

• Klamerki do bielizny - niczym małe pęsetki - pozwalają na chwytanie drobnych przedmiotów podczas zabaw polegających na przenoszenia drobnych przedmiotów jak nakrętki od butelek, korki, guziki, kamyki, fasolę czy kulki z bibułki. Taka zabawa bardzo dobrze wzmacnia mięśnie palców.

• Zakręcane pojemniczki lub kostki Rubika - czynności polegające na przekręcaniu, odkręcaniu, zakręcaniu wzmacniają i rozwijają elastyczność nadgarstków,

• Zabawki na sprężynkach /żyrafy, misie, ludziki/ - zginają się wtedy, gdy naciskamy na podstawę kciukiem lub innym palcem, gdy ucisk zwalniamy zabawka wraca na swoje miejsce. To doskonałe ćwiczenie palców.

• Skoczki - to zabawki , które ćwiczą koordynacje wzrokowo-ruchową, precyzję i wyczucie, zwinność

• Stukotka - zabawka którą turlamy kciukiem i kolejnymi palcami, doskonale poprawia umiejętność rozdzielania palców i poruszania każdym z nich w parze z kciukiem

• Pacynki na palce - zabawa uruchamiająca jednocześnie palec wskazujący, kciuk i serdeczny, ćwiczy chwyt pęsetkowy i szczypcowy.

• Gumowo-drucikowe ludziki - to giętkie zabawki, które dzieci mogą wykręcać, wyginać, ustawiać w różnych pozach, ćwicząc przy tym sprawność placów, dłoni, nadgarstka

• Kreatywne druciki - które wzmacniają pracę palców, nadgarstków, rozwijają pomysłowość, myślenie i cierpliwość

• Zabawki uruchamiane przez pracę kciuka jak - sikawki, jajeczka z wodą, wiatraczki

• Zabawki nakręcane małym kluczykiem - rozwijają sprawność palców i nadgarstka

Przygotowała: Grażyna Tworska

Wykorzystano materiały: Eduakcja – Małgorzata Koc