Pedagogizacja

Pod słowami „nudzi mi się” może się kryć wiele różnych znaczeń. Rodzic, który będzie potrafił je właściwie odszyfrować, ma w ręku doskonałe narzędzie do wspierania rozwoju dziecka. 
Choć to z pozoru bardzo kontrowersyjna teza, nuda jest potrzebna. Przez ostatnie lata przyzwyczailiśmy się, że nieustannie powinniśmy być produktywni. Że chwila, w której nie robimy nic, to marnowanie czasu. Nuda zyskała negatywne konotacje i stała się czymś, do czego nie wolno dopuścić. Mówimy zresztą czasem nawet o jej zabijaniu. Tymczasem badania prowadzone przez psychologów na całym świecie pokazują, że nuda jest stanem, który doskonale wpływa na rozwój kreatywności. Mówi się o niej nawet, że jest ścieżką do nauki i szczęścia – pod warunkiem, że dobrze ją wykorzystamy. 
Jak się okazuje, nuda jest więc czymś, co warto nauczyć się wykorzystywać. To proces stymulujący mózg do poszukiwania aktywności, która da nam więcej satysfakcji. W rezultacie wpływa pozytywnie na nasz rozwój – w nudzie drzemie bowiem siła motywacji, z której można zrobić użytek. 
Rodzic, który słyszy od dziecka zwrot „nudzi mi się”, odbiera go najczęściej jako prośbę o zaproponowanie jakiejś aktywności. Tymczasem pod tymi słowami kryć się może wiele znaczeń: potrzeba bliskości, apel o spędzenie wolnego czasu czy prośba o poświęcenie uwagi. Dziecko może dawać w ten sposób znać: „czuję się samotne, pobądź ze mną”. Okazuje się, że najczęściej wskazywane przez badania pedagogiczne przyczyny nudy u dzieci to:
zamaskowanie potrzeb, 
skrycie chęci autentycznego kontaktu z rodzicem, 
efekt braku decyzyjność
Dlatego tak ważne jest, żeby nudę zrozumieć – poznać prawdziwe przyczyny, dla których dziecko ją sygnalizuje, oraz trafnie zidentyfikować znaczenie tego pojęcia. Pedagodzy mówią w tym kontekście o „czytaniu dziecka”. O umiejętności rozpoznawania sygnałów, które nam wysyła, nawet jeśli nie umie jeszcze ubrać ich w dorosłe słowa. Świadomość tego, że warto słuchać dziecka i próbować zrozumieć problemy z jego perspektywy to bardzo ważny element procesu wychowania młodego człowieka.
Jak się mądrze nudzić?
Aby uniknąć pojawienia się nudy apatycznej, bazującej na frustracji czy bezradności, warto już od najmłodszych lat pokazywać dziecku metody radzenia sobie z tym stanem:
Słysząc, że dziecko się nudzi, poświęć mu uwagę, zapytaj dlaczego tak mówi i co pod pojęciem nudy rozumie. 
Zapytaj, co chciałoby robić i jaki ma „pomysł na nudę”.
Nie podawaj rozwiązań na tacy. Podpowiadaj je dziecku w taki sposób, żeby samo mogło odkryć, co będzie dla niego interesujące i atrakcyjne. 
Możecie wspólnie przygotować listę „sposobów na nudę”, która przyda się w przyszłości i którą z czasem będzie można uzupełniać o nowe pozycje. 
Bardzo ważne, żeby wspierać dziecko w samodzielnym poszukiwaniu rozwiązań. Jeśli trzeba, oczywiście podpowiadać kierunki i podsuwać przykłady, ale to dziecku dać możliwość decydowania. Warto pozwolić mu na korzystanie z wyobraźni, wyrażanie potrzeb i wymyślenie sposobu ich spełnienia. Będąc obok, ale nie wyręczając dziecka, uzyskuje się najlepsze efekty .
Ważne jednak przy tym, żeby nie przesadzić z ilością pomysłów i rozwiązań – ich nadmiar może przytłoczyć. Jeśli opcji do wyboru będzie zbyt wiele, może okazać się, że dziecko nie będzie potrafiło wybrać żadnej. To trochę tak, jak ze zbyt kolorową salą w przedszkolu, pełną ruszających się i grających zabawek. Skupić się na jednej i wybrać tę najciekawszą będzie niezwykle trudno.
Cenną umiejętnością, której przy okazji nudy można się nauczyć, jest bycie samemu ze sobą i swoimi myślami. Jedne dzieci będą takich sytuacji potrzebować więcej, inne mniej. Każde jednak powinno umieć się w niej odnaleźć. Rodzic nie zawsze będzie przecież obok. Sposobem na nudę może być też relaks. Dzieci potrzebują odpoczynku tak samo jak dorośli.
Ważne jednak przy tym, żeby nie przesadzić z ilością pomysłów i rozwiązań – ich nadmiar może przytłoczyć. Jeśli opcji do wyboru będzie zbyt wiele, może okazać się, że dziecko nie będzie potrafiło wybrać żadnej. To trochę tak, jak ze zbyt kolorową salą w przedszkolu, pełną ruszających się i grających zabawek. Skupić się na jednej i wybrać tę najciekawszą będzie niezwykle trudno.
Coraz częstszą formą spędzania wolnego czasu przez dziecko jest walka z poruszającymi się zmiennie po ekranie komputera wojownikami. Z całą pewnością komputer jest częścią naszej rzeczywistości i nie da się uniknąć kontaktu dziecka z nim. Obserwując dzieci w przedszkolu coraz częściej można jednak zauważyć, że spada ich zainteresowanie książkami. Dlaczego tak się dzieje? Dlaczego jedne dzieci interesują się książkami, podczas gdy inne wykazują stanowczą niechęć do czytelnictwa? Wydawać by się mogło, że całą winę za taki stan ponosi szybki rozwój techniki, a szczególnie powszechna dostępność komputerów. Ale czy na pewno? Problem jest znacznie szerszy w ujęciu, a w celu jego rozwiązania należałoby krótko przypomnieć, jak przebiega proces kształtowania zainteresowań u dzieci i jakie czynniki mają na to wpływ.
Zainteresowania dziecka mogą zaistnieć i rozwijać się jedynie wtedy, gdy zetknie się ono z określonymi zjawiskami, sytuacjami lub przedmiotami. Kontakty dziecka z określoną dziedziną życia muszą być ciekawe, zachęcać do samodzielnych poszukiwań i, co najważniejsze, stwarzać ku temu okazje. Przybliżane dziecku fakty i rzeczy muszą być dla niego zrozumiałe, powinny jednak zachęcać do pewnego stopniowania trudności, wyzwalając inwencję twórczą. Dlatego też, aby dziecko mogło zainteresować się książką trzeba mu stwarzać okazje do kontaktów z nią. Dla dziecka w wieku przedszkolnym przewodnikiem w świecie literatury staje się niewątpliwie przedszkole i nauczycielka przedszkola. Najważniejszą jednak rolę w tej kwestii odgrywają rodzice. To oni najwcześniej dostrzegają pewne predyspozycje dziecka, a przez umiejętne zabiegi wychowawcze potrafią ukierunkować i rozwijać jego zainteresowania. Czytaniu dziecku w domu towarzyszy bowiem atmosfera ciepła, intymności, bliskiego kontaktu z osobą dorosłą - z matką, ojcem lub rodzeństwem. W badaniach psychologicznych podkreśla się właśnie szczególną rolę dorosłego pośrednika w przybliżaniu i przekazywaniu dziecku utworów literackich. Im młodsze dziecko, tym bardziej intensywność przeżycia literatury zależy od osobistego zaangażowania pośrednika w przekaz tekstu. Dziecko na przykład dużo silniej reaguje nawet na słabą pod względem artystycznym baśń opowiedzianą w dużej bliskości psychicznej i przy silnym związku emocjonalnym, niż na wartościowy tekst przekazany bez wewnętrznego przekonania i zaangażowania ze strony pośrednika. Rodzice mający zainteresowania czytelnicze na pewno potrafią przekazać je także swoim dzieciom. Początkowo będzie to wspólne przeglądanie książeczek, częste czytanie dziecku interesujących baśni i opowiadań. 
Stałe i systematyczne spotkania dzieci z książką aktywizują ich rozwój intelektualny i emocjonalny, budząc wrażliwość estetyczną, sprzyjają rozwijaniu postaw twórczych oraz wyzwalają różne formy ekspresji. 

 

LITERATURA:
1. H. Ratyńska „Literatura dziecięca w pracy przedszkola"
2. J. Pacławski, M. Kątny „Literatura dla dzieci i młodzieży"
3. E. Skoczylas - Krotla, „Rola współczesnego nauczyciela w przygotowaniu dziecka w wieku przedszkolnym do roli przyszłego czytelnika" 
                                                                                        Kamila Kulon